ฉะเซ็นหรือแปรงคนมัทฉะมีกี่แบบควรเลือกแบบไหน

ฉะเซ็นหรือแปรงคนมัทฉะมีกี่แบบควรเลือกแบบไหน

ฉะเซ็นหรือแปรงคนมัทฉะมีกี่แบบควรเลือกแบบไหน

ฉะเซ็น ฉะเซน คืออะไร แปรงคนมัทฉะเรียกว่าอะไร แปรงคนมัทฉะแบบญี่ปุ่น แปรงแบบนั้นเรียกว่าอะไร มีชื่อเรียกอย่างไร คำถามมากมายเหล่านี้ จะหายคลายแคลงสงสัยดังต่อไปนี้

ฉะเซ็น มัทฉะมีกี่แบบควรเลือกแบบไหน แปรงคนผงมัทฉะ มีหลายประเภท หากนับกันจริงๆแล้วจะพบว่ามีมากถึงหนึ่งร้อยรุ่นเลยทีเดียว ในยุคเริ่มแรกนั้น ฉะเซ็นถูกทำออกมาเพียงแค่รุ่นเดียวเท่านั้น ทว่าหลังจากที่พิธีชงชาญี่ปุ่นเกิดการแพร่หลาย ลูกศิษย์ลูกหาของเซนโนะริคิวหลายคนต่างก็ออกไปเปิดสำนักชงชาของตนเอง นำความรู้ที่ได้จากการร่ำเรียนกับริคิวไปเผยแพร่ต่อ ซึ่งแต่ละคนต่างก็ได้ดัดแปลงรายละเอียดปลีกย่อยบางอย่างให้เข้ากับอัตลักษณ์และค่านิยมส่วนตน และเมื่อเวลาผ่านไปเรื่อยๆ รายละเอียดที่แตกต่างกันเพียงเล็กน้อยเหล่านั้นในเริ่มแรกก็ได้แตกแขนงออกไปเรื่อยๆ จนกระทั่งกลายเป็นข้อแตกต่างของแต่ละสำนักชงชาในที่สุด รวมถึงรูปทรงของฉะเซ็นที่แต่ละสำนักใช้ในการชงชาด้วยเช่นกัน
.
ฉะเซ็นหรือ แปรงคนมัทฉะ ถูกผลิตขึ้นด้วยไม้ไผ่ ซึ่งไม้ไผ่ในญี่ปุ่นจะแบ่งออกหลักๆได้เป็นสองประเภท คือไผ่ขาวและไผ่ดำ โดยไผ่ทั้งสองชนิดนี้ต่างก็ถูกตัด นำมาผ่านกระบวนการ เพื่อผลิตเป็นฉะเซ็นสำหรับชงมัทฉะ ทว่ายังมีสำนักชงชาอยู่สำนักหนึ่ง คือสำนักโอะโมะเตะเซนเกะ ที่จะใช้ไผ่สึสึ (ในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า สึสึดะเกะ) ที่เป็นไม้ไผ่จากบ้านญี่ปุ่นโบราณ ผ่านการถูกขี้เถ้าจากเตาไฟรมเป็นระยะเวลานานเป็นร้อยปี จนสีของไม้ไผ่แปรเปลี่ยนจากสีขาวเป็นสีน้ำตาลเข้มในที่สุด สำนักชงชาที่ใช้ฉะเซ็นไผ่สึสึในการชงชานั้น มีเพียงสำนักโอะโมะเตะเซนเกะสำนักเดียวเพียงเท่านั้น สำนักอื่นหากไม่ใช้ไผ่ขาว ก็จะใช้ไผ่ดำกันทั้งหมด

ฉะเซ็นหรือแปรงคนมัทฉะมีกี่แบบควรเลือกแบบไหน

ฉะเซ็นหรือแปรงคนมัทฉะมีกี่แบบควรเลือกแบบไหน

นอกจากประเภทของไม้ไผ่ ข้อแตกต่างอีกอย่างหนึ่งของฉะเซ็นแต่ละรุ่นคือจำนวนซี่ของฉะเซ็น ฉะเซ็นแต่ละรุ่นนั้น โดยปกติจะมีจำนวนซี่อยู่ที่ราว 80 ซี่ หากน้อยกว่านี้ จะเป็นฉะเซ็นที่มีไว้สำหรับการชงโคอิฉะ หรือมัทฉะแบบเข้มข้น ที่จำเป็นต้องใช้ฉะเซ็นในการนวดผงชาให้เป็นเนื้อเดียวกันกับน้ำร้อน ต่างจากการชงอุสึฉะ หรือมัทฉะแบบบาง ที่จะใช้ฉะเซ็นตีผงชาให้ขึ้นฟอง
.
ฉะเซ็นรุ่นที่มีจำนวนซี่เยอะ อย่างรุ่น 100 ซี่ หรือ 120 ซี่ มีข้อดีคือตีมัทฉะให้ขึ้นฟองได้ง่าย ฟองละเอียด ในสมัยก่อนเป็นฉะเซ็นรุ่นที่มีไว้สำหรับให้โชกุนหรือขุนนางผู้สูงศักดิ์ใช้เพียงเท่านั้น ทว่าโชกุนเหล่านั้นก็มักจะไม่ใช้ฉะเซ็นประเภทนี้ชง เนื่องจากกลัวลูกน้องนำไปติฉินนินทาลับหลัง ว่าจริงๆแล้วตีมัทฉะได้ขึ้นฟองสวยงามเพราะมีอุปกรณ์ดีช่วยสนับสนุน

ฉะเซ็นหรือแปรงคนมัทฉะมีกี่แบบควรเลือกแบบไหน ฉะเซ็นคืออะไร

ในส่วนของด้ายที่นำมาพันฉะเซ็น ก็มีข้อแตกต่างไปตามแต่ละรุ่นอีกเช่นกัน ฉะเซ็นปกติจะใช้ด้ายสีดำ ทว่าฉะเซ็นที่ใช้ในโอกาสพิเศษจะถูกพันด้วยด้ายสีแดงหรือสีขาว เพื่อความเป็นศิริมงคล โดยเฉพาะฉะเซ็นรุ่นที่ใช้ในวันขึ้นปีใหม่ (รุ่นฉะขุฉะเซ็น)
.
คุณคุโบะ (ผู้สืบทอดการทำฉะเซ็นภายในครอบครัวเป็นรุ่นที่ 24) เคยเล่าให้ฟังว่า ฉะเซ็นมีร้อยกว่ารุ่น แต่รุ่นที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน จริงๆมีอยู่เพียงครึ่งหนึ่งเท่านั้น สำนักชงชาอื่นๆที่ไม่ได้อยู่ในสายของตระกูลเซน(เซนเกะ) ก็มีการนำฉะเซ็นของตระกูลเซนมาใช้เหมือนกัน เพราะหาซื้อได้ง่ายกว่า ไม่ได้เคร่งครัดเรื่องรูปทรงอะไร
.
การผลิตฉะเซ็นขึ้นมานั้น ปัจจุบันมีครอบครัวที่สืบทอดการทำฉะเซ็นเหลืออยู่เพียงไม่กี่ครอบครัว จำนวนช่างฝีมือ

เป็นอย่างไรกันบ้างสำหรับเรื่องราวความรู้เกี่ยวกับฉะเซ็น ต้องบอกว่าหลายร้านชา ยังคงใช้ฉะเซ็นกันอย่างแพร่หลายในประเทศไทย สามารถพบเห็นได้ไม่ยาก